Hàng ngàn thường trú nhân Canada bị mắc kẹt ở nước ngoài

Khi Prashant Gupta nhận được Giấy xác nhận thường trú (Certificate of Permanent Residency – COPR), anh ta đã nghỉ việc và đặt chuyến bay đến Canada và dự kiến khởi hành vào ngày 18/3/2020. Hai ngày trước chuyến đi dự kiến ​​của anh ta, biên giới đóng cửa và Canada ban hành lệnh đóng cửa đất nước.

Bây giờ, 7 tháng sau, Gupta là một trong số hàng ngàn người trên toàn cầu không thể đến Canada trước khi giấy tờ nhập cư của họ hết hạn. Họ vẫn không thể đến Canada mặc dù họ chỉ còn cách thường trú một bước nữa.

Khi các ứng viên nhập cư nhận được xác nhận thường trú nhân (COPR) và Thị thực Thường trú nhân (PRV), điều đó có nghĩa là họ đã hoàn thành hầu hết mọi bước của quy trình nhập cư Canada. Tất cả những gì họ phải làm là đặt chân đến Canada và nhận thẻ thường trú nhân chính thức

Giấy xác nhận thường trú nhân (COPR) có thể có giá trị trong tối đa 1 năm. Mọi người sử dụng thời gian này để thôi công việc hiện tại, bán tài sản, cho con cái nghỉ học, tạm biệt gia đình và hoàn thành các thu xếp các công việc khác mà họ cần thực hiện trước khi định cư lâu dài ở Canada.

Tuy nhiên, công dân nước ngoài có COPR và PRV hết hạn không thể lên máy bay, ngay cả khi họ được miễn các hạn chế đi lại. Quy tắc này đã có từ trước khi xảy ra đại dịch. Để đến Canada, họ cần có thư ủy quyền của Bộ Di trú, Tị Nạn và Quốc Tịch Canada (IRCC). Vì vậy, IRCC đã đưa ra biểu mẫu mới trên website trong nỗ lực xử lý số thường trú nhân bị ảnh hưởng trong tình huống này. Quy trình trực tuyến mới được đưa ra vào tháng 7/2020 .

Đây là nơi những người có COPR hết hạn hiện đang bị mắc kẹt. Tính đến ngày 19/10/2020, IRCC đã trả lời 2.700 ứng viên đã điền vào hoàn thành các giấy tờ cần thiết. Trong số này, 120 người đã nhận được thư ủy quyền của họ.

“Đó là vấn đề… Nhiều người trong chúng tôi đã thực hiện xong biểu mẫu theo hướng dẫn trên website,” Favor Elegbede, một người đã có COPR hết hạn từ Nigeria cho biết, “IRCC thông báo: Chúng tôi đã chuyển tài liệu của bạn đến văn phòng chịu trách nhiệm công việc này”. Vậy văn phòng chịu trách nhiệm này là ai? Và, tại sao văn phòng có trách nhiệm không xử lý hồ sơ của chúng tôi? ”

Đầu mối liên hệ đầu tiên của họ là một chi nhánh của IRCC, người chỉ chịu trách nhiệm trả lời các yêu cầu biểu mẫu trên website. Đại diện này sẽ gửi cho họ một phản hồi chung, nói rằng một viên chức IRCC sẽ liên lạc với họ sau khi có quyết định về hồ sơ của người nộp đơn, nhưng họ không cho họ biết thời gian họ sẽ nhận được phản hồi, cũng như khi nào họ có thể di chuyển đến Canada.

“Họ đang đưa ra một kiểu phản hồi khó hiểu,” Gupta nói. “Khi tôi đặt chuyến bay vào tháng 7 để đến Canada trong tháng 8, họ nói rằng “vé đã đặt trước sẽ được ưu tiên”.

IRCC cung cấp các hướng dẫn cho các nhân viên di trú “Ưu tiên sẽ được áp dụng cho những người nộp đơn đã có kế hoạch nhập cảnh được đề xuất hoặc xác nhận chi tiết, sẵn sàng đặt chỗ và xác nhận kế hoạch nhập cảnh ngay sau khi được chấp thuận.”

Gupta ngay sau đó trở thành một trong số rất nhiều người đặt vé máy bay một chiều đến Canada, sau đó phải hủy vì không nhận được giấy ủy quyền kịp thời.

Ikenna Madueke, một công nhân khai thác dầu ngoài khơi, ước tính anh đã mất ít nhất 1.600 USD khi đặt và hủy chuyến bay để anh và gia đình bay đến Canada từ Nigeria. Điều này, sau 7 tháng thất nghiệp.

Madueke cho biết “Chúng tôi đã khóc. Hiện tại chúng tôi đang ở trong tình trạng rất mơ hồ. Chúng tôi nghĩ rằng tại sao chúng tôi lại quyết định chuyển đến Canada như vậy? Chúng tôi thực sự hối hận về mọi thứ lúc này”.

Trong một tuyên bố, IRCC đã viết:

“IRCC đang nghiên cứu các giải pháp để đưa những thường trú nhân tương lai này đến Canada, đồng thời đảm bảo sức khỏe và sự an toàn của người dân Canada trong thời kỳ đại dịch. Dù có hoặc không có giới hạn đi lại, du khách không thể đến Canada với các giấy tờ hết hạn. Vì nhiều người trong số này đã bị trì hoãn việc đi lại vì Covid-19, chúng tôi đã phát triển một quy trình mới để gia hạn COPR của họ theo phương thức nộp hồ sơ điện tử nếu họ được chấp thuận vào ngày 18/3/2020 trở về trước (và do đó được miễn các hạn chế đi lại) và sẵn sàng đến Canada để định cư. Năng lực tại IRCC, CBSA và cả những cửa khẩu với sự hỗ trợ của các hãng hàng không, quyết định khả năng của chúng tôi trong việc tăng cường giải pháp đổi mới này, để nhiều hơn thế nữa”

Tuy nhiên, một số câu hỏi đặt ra nếu vấn đề không nằm ở vấn đề ở năng lực giải quyết. IRCC có ngân sách dự kiến khoảng 2 tỷ đô la cho giai đoạn 2020-2021 và có hơn 7.000 nhân viên trên khắp Canada.

“Đó là một tài liệu đơn giản với chỉ 1 hoặc 2 trang giấy. Tôi không biết điều gì đang kìm hãm họ và tại sao họ không cho gia hạn” Gupta cho biết.

Các cuộc gọi trợ giúp gặp phải sự im lặng

David Ojo là một nhân viên ngân hàng có COPR hết hạn sau khi các chuyến bay quốc tế ra khỏi Nigeria bị đình trệ vào ngày 24/3/2020. Anh ta đã làm theo hướng dẫn của IRCC gửi trong kế hoạch giải quyết, kế hoạch cách ly và bằng chứng rằng anh ta đã cắt đứt quan hệ với nước nhà, bao gồm cả thôi việc từ vào tháng 2.

Nhưng kể từ đó, tất cả những gì anh ấy nhận được là những câu trả lời chung chung. Những email có nội dung “văn phòng chịu trách nhiệm sẽ liên hệ với anh nếu cần thêm thông tin hoặc nếu có quyết định về đơn đăng ký”, email trả lời cũng bao gồm các liên kết đến các nguồn thông tin trực tuyến khác của chính phủ, nhưng không có mốc thời gian nào về thời điểm anh ta có thể sắp xếp việc đi lại.

Trong khi chờ IRCC đưa ra quyết định về hồ sơ của mình, Ojo đã phải sống nhờ một người bạn với chiếc vali khi đợi thư ủy quyền.

Ojo cho biết “Chúng tôi cần họ xem xét nhanh vấn đề này vì chúng tôi đã bị mắc kẹt ở quê nhà quá lâu”.

Nhưng, Ojo không hề nhàn rỗi. Ông đã vận động chính phủ Canada, gửi email tới thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Di Trú và Ủy ban thường trực về nhập cư. Anh ta cũng đưa ra một bản kiến nghị trực tuyến đã thu hút được ít nhất 2.900 chữ ký và đang hoạt động trong một số nhóm trực tuyến của những người đã có COPR hết hạn khác. Anh ấy nói rằng những nỗ lực của anh ấy đã không nhìn thấy bất kỳ kết quả rõ ràng nào.

“Đó là một sự im lặng lớn”, Ojo cho rằng tất cả những gì anh nhận được từ văn phòng thủ tướng là một phản hồi nói rằng thông điệp của họ đã được chuyển đến Bộ trưởng Bộ Di Trú. “Không có chuyện gì xảy ra. Trên thực tế là không có gì xảy ra. ”

Thường trú nhân mới chậm đến mức nhỏ giọt

Canada đã chứng kiến mức giảm 64% người nhập cư so với cùng kỳ năm ngoái  vào tháng 8.

Chỉ vài ngày trước khi Canada đóng cửa biên giới vào tháng 3, Bộ trưởng Bộ Di Trú Marco Mendicino thông báo Canada hoàn thành mục tiêu 341.000 người nhập cư trong năm nay.

Dữ liệu sơ bộ cho thấy Bộ Di Trú của Mendicino rõ ràng sẽ không đạt được mục tiêu này do đại dịch.

Trước đại dịch, Canada thường xuyên chào đón hơn 20.000 thường trú nhân mới mỗi tháng nhưng đã không thể đạt đến ngưỡng này kể từ tháng 2 năm nay. Điều này một phần là những người đã có COPR được miễn các hạn chế đi lại không thể nhận được thư ủy quyền của IRCC để hoàn tất quá trình nhập cảnh ở Canada. Thứ hai, do Canada áp đặt các hạn chế đi lại đối với những người nhận được COPR của họ sau ngày 18/3/2020.

Người có COPR được chấp thuận sau ngày 18/3/2020 có thể đến Canada nếu họ xuất phát từ Hoa Kỳ. Tuy nhiên, nếu họ đang đi du lịch từ bất kỳ nơi nào bên ngoài Hoa Kỳ, họ chỉ có thể đến Canada nếu họ được miễn các hạn chế đi lại theo diện khác, chẳng hạn như thành viên gia đình trực tiếp.

Điều này đã có tác động nghiêm trọng trong những tháng đầu Canada bị hạn chế nhập cảnh với mức nhập cư giảm mạnh vào tháng 4, có lẽ là mức thấp nhất của Canada kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai. 

Trong khi đó, số lượng COPR hết hạn tăng lên do các thường trú nhân tương lai bị mắc kẹt ở nước ngoài. Kể từ đó, số lượng COPR hết hạn mỗi tháng đã giảm, điều này có thể là do chức năng xử lý thường trú của IRCC bị chậm lại, dẫn đến ít COPR mới được cấp hơn so với trước đại dịch, do đó sẽ có ít COPR hết hạn hơn.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Tuần tới, Bộ trưởng Bộ Di Trú Mendicino sẽ công bố Kế hoạch nhập cư giai đoạn 2021-2023 của Canada. Một số dấu hiệu cho thấy chính phủ Canada sẽ duy trì mục tiêu nhập cư là 300.000 người vào năm 2021 và hơn thế nữa.

Một dấu hiệu khác là số lượng lời mời được phát hành thông qua hệ thống Express Entry đạt mức kỷ lục mà IRCC đã tiến hành trong suốt đại dịch. Những người nhận được lời mời sẽ tiếp tục nộp đơn xin thường trú của họ cho IRCC. Sau đó, họ sẽ nhận được COPR và PRV để cho phép họ nhập cảnh vào Canada một cách hợp pháp.

Khi nào hàng chục ngàn như Gupta, Elegbede, Madueke và Ojo sẽ có thể chính thức trở thành thường trú nhân Canada là một vấn đề vẫn chưa được giải quyết.