Saskatchewan

Saskatchewan là 1 trong 3 tỉnh bang thảo nguyên, tọa lạc ở miền Trung Canada. Saskatchewan có diện tích 651,900 km² và dân số là 1.183.000 người.

Saskatchewan giáp Manitoba ở phía Đông, Alberta ở phía Tây, Northwest Territories ở phía Bắc và giáp Hoa Kỳ ở phía Nam.

Tên gọi

Tên gọi tỉnh bang bắt nguồn từ sông Saskatchewan. Con sông được gọi là “kisiskāciwani-sīpiy” – có nghĩa là “dòng sông chảy xiết” trong ngôn ngữ Cree.

Lịch sử

Bài viết chi tiết: Lịch sử Saskatchewan

Saskatchewan là nơi sinh sống của nhiều thổ dân Bắc Mỹ, bao gồm các bộ tộc Sarcee, Niitsitapi, Atsina, Cree, Saulteaux, Assiniboine (Nakoda), Lakota và Sioux. Người châu Âu đầu tiên đến Saskatchewan là Henry Kelsey vào năm 1690, ông ngược dòng Saskatchewan với hy vọng có thể buôn bán lông thú với người dân bản địa trong khu vực. Khu định cư châu Âu đầu tiên là trụ sở của công ty Hudson Bay tại Cumberland House, được thành lập năm 1774 bởi Samuel Hearne. Năm 1762, phía nam của tỉnh bang là một phần lãnh thổ của Spanish Louisiana cho đến năm 1802.

Vào cuối những năm 1850 và đầu những năm 1860, các cuộc thám hiểm do John Palliser và Henry Youle Hind dẫn đầu đã khám phá vùng thảo nguyên của tỉnh bang.

Chính sách quốc gia do chính phủ liên bang ban hành, đường sắt Canadian Pacific, công ty Hudson Bay và các công ty đất đai đã khuyến khích sự nhập cư. Đạo luật Dominion Lands năm 1872 cho phép những người định cư có diện tích 1/4 dặm để ở và cung cấp thêm 1/4 sau khi đã xây nhà xong. Năm 1874, cảnh sát Northwest Territories bắt đầu cung cấp dịch vụ cảnh sát. Năm 1876, đạo luật Northwest Territories đưa ra những quy định, được thông qua bởi Ottawa, bổ nhiệm quận công và Hội đồng hành pháp để hỗ trợ họ.

Địa lý

Bài viết chi tiết: Địa lý Saskatchewan

Do biên giới của Saskatchewan chủ yếu tuân theo tọa độ địa lý về kinh độ và vĩ độ, tỉnh bang này gần như là một hình tứ giác rõ ràng. Tuy nhiên, ranh giới song song với kinh tuyến 49 và biên giới phía bắc với vĩ tuyến 60.

Saskatchewan là một phần của các tỉnh bang miền Tây. Phía tây giáp với Alberta, phía bắc giáp với Northwest Territories, phía đông bắc giáp với Nunavut, phía đông giáp với Manitoba, phía nam giáp với bang Montana và North Dakota của Hoa Kỳ. Saskatchewan là tỉnh bang duy nhất của Canada không có biên giới tương ứng với các đặc điểm địa lý (tức là tất cả chúng đều tương đương với kinh tuyến).

Phần lớn dân số của Saskatchewan sinh sống ở khu vực phía nam tỉnh bang, dưới vĩ tuyến 53.

Điểm cao nhất của tỉnh, ở độ cao 1392m, nằm ở đồi Cypress cách ranh giới tỉnh bang Alberta chưa đầy 2 km. Điểm thấp nhất là bờ hồ Athabasca, ở độ cao 213 m. Tỉnh có 14 lưu vực thoát nước chính được tạo thành từ nhiều con sông và lưu vực khác nhau chảy ra Bắc Băng Dương, vịnh Hudson và vịnh Mexico.

Vị trí địa lý kết hợp với địa hình đã mang đến cho Saskatchewan một khí hậu có mùa hè ấm áp, tương ứng với khí hậu lục địa ẩm ướt ở trung tâm và hầu hết các khu vực phía đông tỉnh bang. Vùng lãnh thổ từ La Rrid về phía bắc có khí hậu cận cực với mùa hè ngắn hơn. Mùa hè có thể rất nóng, đôi khi trên 38°C trong ngày và với độ ẩm giảm dần từ đông bắc sang tây nam. Lượng mưa hàng năm trung bình từ 300 – 450mm trên toàn tỉnh bang, phần lớn rơi vào tháng 6, 7, 8.

Saskatchewan là một trong những khu vực có lốc xoáy hoạt động mạnh nhất của Canada, trung bình khoảng 12 -18 cơn lốc xoáy mỗi năm. Năm 2012, 33 cơn lốc xoáy đã xuất hiện. Cơn lốc Regina diễn ra vào tháng 6, năm 1912 làm 28 người thiệt mạng. Các sự kiện giông bão ở Saskatchewan thường xảy ra đầu mùa xuân đến cuối mùa hè.

Nhiệt độ nóng nhất từng được ghi nhận tại Canada là ở Saskatchewan. Nhiệt độ lên đến 45°C ở Midale và Yellow Grass. Nhiệt độ lạnh nhất từng được ghi nhận trong tỉnh bang là −56,7°C ở Prince Albert, phía bắc của Saskatoon.

Nhân khẩu học

Bài viết chi tiết: Nhân khẩu học Saskatchewan

Dân số đầu năm 2021 của Saskatchewan là 1.179.906 người.

Theo cuộc điều tra dân số Canada 2011, nhóm dân tộc lớn nhất ở Saskatchewan là người Đức (28,6%), tiếp theo là người Anh (24,9%), người Scotland (18,9%), người Canada (18,8%), người Ireland (15,5%), người Ukraine (13,5%)), Pháp (12,2%), First Nations (12,1%), Na Uy (6,9%) và Ba Lan (5,8%).

Kinh tế

Bài viết chi tiết: Kinh tế Saskatchewan

Trong lịch sử, nền kinh tế Saskatchewan chủ yếu gắn liền với nông nghiệp và lúa mì là biểu tượng quý giá trên lá cờ của tỉnh. Sự đa dạng hóa ngày càng tăng đã dẫn đến nông nghiệp, lâm nghiệp, đánh bắt và săn bắn chỉ chiếm 8,9% GDP của tỉnh trong năm 2018.

Saskatchewan trồng sản lượng lớn ngũ cốc tại Canada. Năm 2017, sản lượng cải dầu đã vượt qua sản xuất lúa mì, đây là loại cây trồng quen thuộc nhất của Saskatchewan.Tổng thu nhập ròng từ nông nghiệp là 3,3 tỷ USD trong năm 2017, thấp hơn 0,9 tỷ USD so với thu nhập năm 2016. Các loại ngũ cốc khác như hạt lanh, lúa mạch đen, yến mạch, đậu Hà Lan, đậu lăng, hạt hoàng yến và lúa mạch cũng được sản xuất trong tỉnh. Saskatchewan là nơi xuất khẩu hạt mù tạt lớn nhất thế giới.

Khai thác mỏ là một ngành công nghiệp lớn trong tỉnh bang, với xuất khẩu kali và uranium lớn nhất thế giới. Sản xuất dầu và khí đốt tự nhiên cũng là một phần rất quan trọng trong nền kinh tế của Saskatchewan. Trong số các tỉnh bang của Canada, chỉ có Alberta vượt qua Saskatchewan về sản lượng dầu mỏ. Dầu thô được khai thác ở khu vực Lloydminster-Kerrobert-Kindersley và cũng được tìm thấy ở khu vực Kindersley-Swift cũng như các cánh đồng Weyburn-Estevan. Khí tự nhiên được tìm thấy gần như ở mọi khu vực ở phía tây của Saskatchewan, từ khu vực hồ Primrose đến Lloydminster, Unity, Kindersley và xung quanh khu vực Maple Creek.

Chính trị

Bài viết chi tiết: Chính trị Saskatchewan

Saskatchewan có hình thức tổ chức chính trị giống như các tỉnh khác của Canada với một quận công là đại diện của Nữ hoàng tại Saskatchewan, thống đốc và một cơ quan lập pháp đơn viện.

Trong thế kỷ 20, Saskatchewan là một trong những tỉnh cánh tả của Canada, phản ánh lệch lạc công dân nông thôn, nơi không tin tưởng chính quyền thủ đô xa xôi và ủng hộ một chính quyền địa phương mạnh mẽ để giải quyết các vấn đề của họ.

Trong thế kỷ 21, Saskatchewan bắt đầu chuyển hướng sang cánh hữu, được cho là do nền kinh tế của tỉnh bang chuyển sang sản xuất dầu khí. Trong cuộc bầu cử liên bang năm 2015, Đảng Bảo thủ Canada đã giành được mười trong số mười bốn ghế của tỉnh bang, tiếp theo là Đảng Dân chủ mới với ba ghế và Đảng Tự do Canada với một ghế; trong cuộc bầu cử năm 2019, Đảng Bảo thủ đã giành chiến thắng trong tất cả 14 ghế của Saskatchewan.

Giáo dục

Bài viết chi tiết: Giáo dục Saskatchewan

Hệ thống trường tiểu học và trung học được chính phủ hỗ trợ và quản lý bởi Bộ Giáo dục Saskatchewan. Các trường tiểu học và trung học công lập hoạt động riêng biệt.

Hệ thống giáo dục tại Saskatchewan bắt đầu với những nhóm nhỏ của First Nation trước thời kỳ buôn bán lông thú của những người định cư châu Âu. Chỉ có một vài trường truyền giáo hoặc trường học nhỏ được thành lập tại Rupert’s Land – sau này được gọi là Northwest Territories. 76 trường học đầu tiên của Northwest Territories và cuộc họp Hội đồng Giáo dục đầu tiên được thành lập vào năm 1886.

Sự thịnh vượng của những năm 1920 và sự thành công của nông dân trong việc xây dựng mái ấm của họ đã khuyến khích tăng kinh phí để chuẩn hóa giáo dục. Số lượng các trường học trên toàn tỉnh bang Saskatchewan có tổng số xấp xỉ 5000 vào cuối những năm 1940.

Y tế

Bộ Y tế của Saskatchewan chịu trách nhiệm về việc định hướng, thiết lập và giám sát các chính sách, tiêu chuẩn, đồng thời cung cấp kinh phí cho các cơ quan y tế khu vực và các dịch vụ y tế của tỉnh bang.

Chính phủ là đơn vị cung cấp bảo hiểm, trong đó có bảo hiểm y tế cho người dân.

Hạ tầng

Giao thông vận tải ở Saskatchewan là một hệ thống cơ sở hạ tầng gồm đường bộ, đường cao tốc, sân bay, phà, đường ống, đường mòn, đường thủy và hệ thống đường sắt phục vụ dân số khoảng 1.000.000 cư dân. Hệ thống này được tài trợ chủ yếu bởi ngân sách chính phủ địa phương và liên bang. Bộ Giao thông vận tải của tỉnh Saskatchewan ước tính 80% lưu lượng giao thông di chuyển trên hệ thống cao tốc khoảng 5.031 km.

Tuyến đường sắt xuyên lục địa đầu tiên của Canada được xây dựng bởi Đường sắt Canadian Pacific từ năm 1881 đến 1885. Sau khi tuyến đường sắt xuyên lục địa đông – tây được xây dựng, các đường nhánh kết nối bắc – nam được thành lập.

Các tuyến đường thủy chính của Saskatchewan là các tuyến sông North Saskatchewan hoặc sông South Saskatchewan. Tổng cộng, có 3.050 cây cầu được duy trì bởi Sở cao tốc ở Saskatchewan. Hiện tại có 12 dịch vụ phà hoạt động trong tỉnh bang, tất cả thuộc thẩm quyền của Sở cao tốc.

Sân bay Saskatoon ban đầu được thành lập như một phần của chương trình huấn luyện của không quân Hoàng gia Canada trong Thế chiến thứ hai. Sân bay này được đổi tên thành John G. Diefenbaker ngày 23/06/1993. Sân bay Roland J. Groome là tên gọi chính thức của sân bay quốc tế Regina kể từ ngày 03/08/2005.

Văn hóa

Bài viết chi tiết: Văn hóa Saskatchewan

Saskatchewan là nơi có nhiều bảo tàng. Bảo tàng Hoàng gia Saskatchewan đóng vai trò là bảo tàng chính của tỉnh bang. Các bảo tàng khác bao gồm Diefenbaker House, bảo tàng giáo dục đổi mới, bảo tàng Antiques, trung tâm Di sản RCMP…

Tỉnh bang này là nơi có nhiều phòng trưng bày nghệ thuật, bao gồm phòng trưng bày nghệ thuật MacKenzie và Remai Modern. Tỉnh bang cũng là nơi có nhiều trung tâm biểu diễn nghệ thuật bao gồm trung tâm Conexus Arts ở Regina và TCU Place ở Saskatoon.